-
1 ἐπείγω
ἐπείγω, nach Buttm. Lexil. I p. 275 kein Compositum, u. so auch im augm. behandelt, welches bei Hom. stets fehlt; drängen, drücken; ὀλίγον μιν ἄχϑος ἐπείγει, eine geringe Last drückt ihn, Il. 12, 452; ἐπείγει γάρ με τοὐκ ϑεοῦ παρόν Soph. O. C. 1537; πόνος ἄλλος ἔπειγεν, eine andere Mühe, Sorge drängte, Od. 11, 54; so öfter ohne Casus, ἀναγκαίη γὰρ ἐπείγει, die Noth drängt, Il. 6, 86 Od. 19, 73; γῆρας Il. 23, 623. Auch κεμάδ' ἠὲ λαγωόν, verfolgen, Il. 10, 361, wie pass. βελέεσσιν ἐπείγετο, er wurde von Geschossen verfolgt; οὐδεὶς γὰρ ἡμᾶς ἐπείγων διώκει, bedrängend, Plat. Legg. X, 887 d. Bei Sp. ἐπείγει oft geradezu = es ist nothwendig, Longin. 43, 6; τὰ ἐπείγοντα, das Nothwendige, Sext. Emp. adv. mus. 6; Plut. Sert. 3; τῆς ὥρας ἐπειγούσης, da die Zeit drängte, Consol. ad Apoll. p. 335, wie τῶν ἀρχαιρεσιῶν Marc. 24. – Vom Winde, οὖρος, ἲς ἀνέμου, der das Schiff forttreibt, Od. 12, 167 Il. 15, 382; οὐκέτ' ἐρετμὰ προήκεα χερσὶν ἔπειγον, sie setzten die Ruder nicht mehr in Bewegung, Od. 12, 205. – Dah. übh. betreiben, beschleunigen, ὦνον Od. 15, 445; τὸν οἴκαδ' ἤπειγον στόλον Soph. Phil. 497; τὴν ὁδοιπορίαν Hdn. 4, 1, 4; im med., γάμον ἐπείγεσϑαι, die Heirath für sich betreiben, Od. 1, 97. 19, 142. – Im pass. sich antreiben, eilen, absol. u. c. inf., Il. 2, 354; ὄρνυϑι τοῦτον· ἐπειγέσϑω δὲ καὶ αὐτός 6, 363; Od. 5, 409; oft im partic. ἐπειγόμενος, eilig, schnell, z. B. ἄνεμοι Il. 5, 501; adverb., ψυχὴ – ἔσσυτ' ἐπειγομένη 14, 519; δρῦς τάμον ἐπειγόμενοι, sie fällten sie eilig, 23, 119, vgl. 5, 902. Aber πρὸς ἠέλιον κεφαλὴν τρέπε δῦναι ἐπειγόμενος, sich sehnend, daß sie untergehe, Od. 13, 30, wie ἐπείγετο ὅττι τάχιστα ἐκτελέσαι, er wünschte zu vollenden, Hes. Se. 21; häufiger ὁδοῖο ἐπειγόμενος, sich nach der Fahrt sehnend, Od. 1, 309. 315. 13, 284; Ἄρηος ἐπειγόμενος, nach dem Kampfe sich sehnend, Il. 19, 142; eigtl. überall = sich beeilend in Beziehung auf Etwas, wie Il. 23, 437. 496 ἐπειγόμενος περὶ νίκης zeigt. – So auch Folgde, ὧραι ἐπειγόμεναι Pind. N. 3, 34, vgl. P. 9, 69; νυκτὸς ἅρμ' ἐπείγεται Aesch. Ch. 649; οὔκουν ἐπείξῃ δεσμὰ τῷδε περιβαλεῖν; Prom. 52; χωρεῖτ', ἐπειγώμεσϑα Eur. Or. 1258; δεῠρ' ἐπείγονται ξιφήρεις Ion 1258; Ar. Eccl 43. Prosa, absol. u. mit inf., Thuc. 2, 81. 4, 4 u. öfter; τὴν παρασκευὴν ἐπειγόμενοι, τὸν πλοῦν, beschleunigend, 3, 2. 8, 9; οἱ ἐπειγόμενοι, die Eilenden, im Ggstz von εὖ βουλευόμενοι, Antiph. 5, 94; οὕτω σφόδρ' ἠπείχϑησαν Isocr. 4, 87; ἐπειχϑῆναι, im Ggstz von ἐπισχεῖν, ibd. 175; ἠπείγετο τιμωρήσασϑαι Aesch. 1, 145; ἠπείγετο οἴκαδε Plat. Theaet. 112 c; ὡς τοῦτο οὐδὲ ἐπεικτέον Legg. III, 787 e; mit dem partic., ἢν μὴ ἐπειχϑῇς ναυμαχίην ποιεύμενος Her. 8, 68. – Das act. in intrans. Bdtg steht Pind. Ol. 8, 47: Ξάνϑον ἤπειγεν, nach dem Xanthus, wie Soph. El. 1429 ᾗ νοεῖς ἔπειγε νῦν, eile dahin; vgl. Eur. Or. 288; Ar. Th. 473; ἐς λόχον Orph. Arg. 1029. S. κατεπείγω.
-
2 επειγω
1) давить (своей тяжестью), жать2) перен. тяготить, угнетать(χαλεπὸν γῆρας ἐπείγει Hom.)
3) перен. подавлять, поражатьθάμνοι ἐπειγόμενοι πυρὸς ὁρμῇ Hom. — кусты, пожираемые бушующим огнем;
ἐπείγετο βελέεσσιν Hom. — (Эант) был осыпаем стрелами4) теснить, преследовать, гнать(λαγωόν Hom.)
οὐδεὴς ἡμᾶς ἐπείγων διώκει Plat. — никто за нами не гонится;τὰ ἐπείγοντα Plut., Sext. — насущные вопросы, неотложные дела5) приводить в движение, двигать(ἐρετμὰ χερσίν Hom.)
ἔπειγε οὖρος ἀπήμων Hom. — дул попутный ветер;κλύδωνι ἐπείγεσθαι Eur. — быть подхваченным волнами (течением);med. — взбалтывать, взбивать (γάλα λευκόν Hom.)6) погонять, торопить, ускорять(ὦνον ὁδαίων, med. γάμον Hom.; τὸν οἴκαδε στόλον Soph.; med. παρασκευήν Thuc.)
τῆς ὥρας ἐπειγούσης Plut. — так как настала пора7) преимущ. med. pass. торопиться, устремляться, спешить(ἐπί τινα и τι Her., Plut., εἴς и πρός τινα и τι Eur., Plut.; οἴκαδε Plat.)
ᾗ νοεῖς ἔπειγε Soph. — поспеши (туда), куда собираешься;ἐπείγεσθαι Ἄρηος Hom. — рваться в бой;ἐπειγόμενος περὴ νίκης Hom. — рвущийся к победе;ψυχέ ἔσσυτ΄ ἐπειγομένη Hom. — душа стремительно вырвалась (из тела) -
3 ἐπείγω
ἐπείγω, drängen, drücken; ὀλίγον μιν ἄχϑος ἐπείγει, eine geringe Last drückt ihn; πόνος ἄλλος ἔπειγεν, eine andere Mühe, Sorge drängte; ἀναγκαίη γὰρ ἐπείγει, die Not drängt. Auch κεμάδ' ἠὲ λαγωόν, verfolgen, wie pass. βελέεσσιν ἐπείγετο, er wurde von Geschossen verfolgt; οὐδεὶς γὰρ ἡμᾶς ἐπείγων διώκει, bedrängend; ἐπείγει oft geradezu = es ist notwendig; τὰ ἐπείγοντα, das Notwendige; τῆς ὥρας ἐπειγούσης, da die Zeit drängte. Vom Winde, οὖρος, ἲς ἀνέμου, der das Schiff forttreibt; οὐκέτ' ἐρετμὰ προήκεα χερσὶν ἔπειγον, sie setzten die Ruder nicht mehr in Bewegung. Dah. übh. betreiben, beschleunigen; γάμον ἐπείγεσϑαι, die Heirat für sich betreiben. Im pass. sich antreiben, eilen; ἐπειγόμενος, eilig, schnell; δρῦς τάμον ἐπειγόμενοι, sie fällten sie eilig. Aber πρὸς ἠέλιον κεφαλὴν τρέπε δῦναι ἐπειγόμενος, sich sehnend, daß sie untergehe; ἐπείγετο ὅττι τάχιστα ἐκτελέσαι, er wünschte zu vollenden; häufiger ὁδοῖο ἐπειγόμενος, sich nach der Fahrt sehnend; Ἄρηος ἐπειγόμενος, nach dem Kampfe sich sehnend; eigtl. überall = sich beeilend in Beziehung auf etwas; τὴν παρασκευὴν ἐπειγόμενοι, τὸν πλοῦν, beschleunigend; οἱ ἐπειγόμενοι, die Eilenden, im Ggstz von εὖ βουλευόμενοι -
4 ὀλίγος
ὀλίγος, wenig; zunächst von der Menge, Ggstz von πολύς; ὀλίγ' ἀπαγγέλλω κακά, Aesch. Pers. 322; ἀριϑμὸν ὀλίγον, kleine Zahl, Eur. Herc. fur. 6; in Prosa überall, ἑνὸς καὶ πλήϑους τὸ ὀλίγον μέσον, Plat. Polit. 303 a; in ἡ ὑπὸ τῶν ὀλίγων δυναστεία, ib. 291 d sind οἱ ὀλίγοι, im Ggstz gegen τὸ πλῆϑος, die wenigen Herrschenden, die Regierungspartei in der Oligarchie; Thuc. 8, 9 u. öfter; αἱ διὰ τῶν ὀλίγων δυναστεῖαι, Dem. 60, 25, vgl. Lept. 108; Arist.; – von räumlicher Ausdehnung, klein; ὀλίγος δ' ἔτι χῶρος ἐρύκει, Il. 10, 161; ὀλίγῳ ἐνὶ χώρῳ, 12, 423; ὀλίγη δ' ἦν ἀμφὶς ἄρουρα, 3, 115; von körperlicher Größe, Αἴας, Oileus Sohn, 2, 529; Od. 9, 515; κῦμα οὔτε μέγ' οὔτ' ὀλίγον, 10, 94; σάκος, Il. 14, 376; ἐν ὀλίγῳ χώρῳ, Her. 9, 70; von der Zeit, χρόνος, Il. 19, 157. 23, 418; ὀλίγη δέ τ' ἀνάπνευσις πολέμοιο, 11, 801; von der Zeit auch Pind. N. 7, 38; ὀλίγον γὰρ χρόνον ἀλλήλοις διειλέγμεϑα, Plat. Apol. 37 a. – Uebh. gering; ὀλίγον δέ μιν ἄχϑος ἐπείγει, Il. 12, 452; δόσις ὀλίγη τε φίλη τε, Od. 6, 208, wie οὐκ ὀλίγαν δόσιν Pind. P. 10, 20; c. inf., zu wenig, um zu, ἐόντων αὐτῶν ὀλίγων τὸν Μήδων στρατὸν ἀλέξασϑαι, Her. 7, 207, vgl. 6, 109; δέκα νῆες ὀλίγαι ἀμύνειν, Thuc. 1, 50. – Adverbial ὀλίγ ο ν, ein wenig, gar wenig; ἱππῆες δ' ὀλίγον μετεκίαϑον, Il. 11, 52; ὀλίγον δὲ παρακλίνας, 23, 424; ἐμεῖ' ὀλίγον προγενέστε ρός ἐστιν, ibd. 789; so bes. bei comparat., ὀλίγον σοφώτερος, Eur. Hipp. 987; ὀλίγον τι πρότερον τούτων, Her. 4, 81. (v. l. ὀλίγῳ, s. unten); τὰ λεχϑέντα ὀλίγον ἔμπροσϑεν, Plat. Phaedr. 277 d; ὀλίγον πρότερον, ὕστερον, Polit. 262 b Gorg. 454 b u. öfter; Xen. An. 7, 2, 20 u. Sp. – Aber beim comparat. steht auch eben so oft ὀλίγῳ, z. B. πρότερον, ὕστερον, Plat. Gorg. 460 c Rep. I, 327 b; οὐκ ὀλίγῳ μου πλεονεκτεῖν διανοεῖ, nicht um ein weniges, Conv. 218 e; – ὀλίγου, um ein weniges, fast, beinahe; Od. 14, 37; μεταξὺ δ' ἀλκὰ δι' ὀλίγου τείνει πύργος ἐν εὔρει, Aesch. Spt. 744; eigtl. vom Preise, ταῦτα ἕτερον ἂν διδάξειεν ὀλίγου, für einen geringen Preis. für ein weniges, Plat. Soph. 234 a (vgl. auch ὀλί. γου δεῖν unter δέω) fast, Prot. 361 c Phaedr. 258 e u. öfter; ὀλίγου εἰς χιλίους, fast an Tausend, Thuc. 4, 124, v. l. ὀλίγῳ; – παρ' ὀλίγον ποιεῖσϑαι, gering achten, Xen. An. 6, 4, 11; παρ' ὀλίγον διέλυσαν τὸν ἄνϑρωπον, beinahe, Pol. 18, 29, 12; παρ' ὀλίγον ἦλϑε τοῦ ἐκπεσεῖν, 2, 55, 4; παρ' ὀλίγον ἦλϑε τὰ πράγματα τοῦ πάντας ἐπανελϑεῖν, es kam beinahe so weit, 33, 2, 1, öfter; – κατ ' ὀλίγον, bei Kleinem, nach u. nach, allmälig, Plat. Tim. 85 d; Her. sagt auch οὗτοι κατ' ὀλίγους γιγνόμενοι ἐμάχοντο, sie kämpften in kleinen Abtheilungen, vereinzelt, 9, 102; τῶν ἄλλων συμμάχων ἐξελέγετο κατ' ὀλίγους, 8, 113; τῶν ὠῶν ἀποῤῥαίνουσι κατ' ὀλίγους τῶν κέγχρων, 2, 93; κατ' ὀλίγας, Plat. Theaet. 197 d, Sp., wie Pol. 8, 16, 6; Hdn. 2, 7, 10 u. öfter; – δι' ὀλίγων, mit Wenigem, in Kürze, εἰ δεῖ δι' ὀλίγων περὶ μεγίστων ὅτι τάχιστα ῥηϑῆναι, Plat. Phil. 31 d; Legg. VI, 778 c; – ἐν ὀλίγῳ, in Kurzem, Apol. 22 b; – δι' ὀλίγου, in kurzem Zwischenraume, bald darauf, ἡ δι' ὀλίγου μελέτη, im Ggstz von ἡ ἐκ πολλοῦ ἐμπειρία, Thuc. 2, 85, vgl. 5, 69; δι' ὀλίγου ἀπελϑεῖν, bald, schnell, 6, 11, auch δι' ὀλίγων, vgl. Valck. Eur. Phoen. 1105; – ἐπ' ὀλίγον, auf kurze Zeit; μετ' ὀλίγον, nach Kurzem, Plat. Legg. XII, 950 d; – ἐξ ὀλίγου, seit Kurzem, dah. plötzlich, Thuc. 2, 61. 5, 64. – Den regelmäßigen comparat. ὀλιγώτερος haben erst Sp., Ael. H. A. 2, 42. 6, 51; auch bei Hippocr. soll er vorkommen, – Das adv. ὀλίγως ist selten, vielleicht nur Strat. 47 (XII, 205). – Superlat. ὀλίγιστος, nur auf die Zahl, Menge gehend, Il. 19, 223, Hes. O. 721; καὶ τοῦτο φύσει ὀλίγιστον γίγνεται γένος, Plat. Rep. IV, 428 e; ὀλίγιστοι τὸν ἀριϑμόν, V, 473 b; ὅτι σμικρόταται και ὀλίγισται ἀδικίαι, Legg. V, 743 b; δύο ἄρα δεῖ τὸ ὀλίγιστον εἶναι, zwei zum wenigsten, Parm. 149 a; auch δι' ὀλιγίστων ἔσφηλε καὶ Δίωνα (vgl. δι' ὀλίγου), Ep. VII, 351 d; einzeln bei den Folgdn; Sp. bilden auch davon noch ὀλιγίστατος u. das adv. ὀλιγίστως. – Die unregelmäßigen ὀλίζων, ὀλιζότερος s. besonders. – In Beziehung auf die Größe wird als comparat. zu ὀλίγος auch μείων u. ἐλάσσων gebraucht, als superl. ἐλάχ ιστος, ἥκιστος.
-
5 ἐπείγω
Aἤπειγον Pi.O.8.47
, S.Ph. 499, [dialect] Ep.Ἔπειγον Od.12.205
: [tense] aor.ἤπειξα Hp.Ep. 17
, Plu.Pomp.21, etc.:—[voice] Med. and [voice] Pass., Hom. (v. infr.), etc.: [tense] fut. [voice] Med.ἐπείξομαι A.Pr.52
: [tense] aor.ἠπείχθην Th.1.80
, Pl.Lg. 887c: [tense] pf.ἤπειγμαι J.BJ1.8.7
, Aristid.Or.17(15).9, Gal.6.177: the compd. κατ-επείγω is more freq. in [dialect] Att. Prose:—press by weight, ὀλίγον τέ μιν ἄχθος ἐπείγει the weight presses lightly on him, Il.12.452:— [voice] Pass., to be weighed down,ἐπείγετο γὰρ βελέεσσι 5.622
;θάμνοι.. ἐπειγόμενοι πυρὸς ὁρμῇ
overpowered,11.157
, cf. 21.362.2 press hard (in pursuit),ἀναγκαίη γὰρ ἐπείγει 6.85
, Od.19.73: c.acc.,δύω κύνε.. κεμάδ' ἠὲ λαγωὸν ἐπείγετον Il.10.361
:—in a current phrase, .II drive on, urge forward,ἐρετμὰ.. χερσὶν ἔπειγον Od.12.205
; freq. of a fair wind,ἔπειγε γὰρ οὖρος 12.167
;ὁππότ' ἐπείγῃ ἲς ἀνέμου Il.15.382
; (anap.).III generally, urge on, hasten,ἐπείγετε δ' ὦνον Od.15.445
; τὸν οἴκαδ' ἤπειγον στόλον urged the homeward course, S.Ph. 499;ἐ. τινά Id.OC 1540
:—[voice] Pass., of a ship,ἐπείγετο χέρσ' ἐπετάων Od. 13.115
;Διὸς οὔρῳ 15.297
, cf. E.IT 1393, Th.3.49; of persons, θορύβοις ἠπειγμένος J.l.c.2 [voice] Med., urge on for oneself, ; so τὴν παρασκευήν, τὸν πλοῦν ἐπείγεσθαι, Th.3.2,4.5, al.: abs., ἐπειγομένων ἀνέμων by the force of winds, Il.5.501; ὀπὸς γάλα.. ἐπειγόμενος συνέπηξεν the fig-juice by its power curdles the milk, ib. 902.3 [voice] Pass., hurry oneself, haste to do, c. inf.,μή τις.. ἐπειγέσθω οἶκόνδε νέεσθαι Il.2.354
, cf. Hes.Sc.21, Hdt.8.68. γ, Th.8.46, etc.: abs., make haste,ἐπειγέσθω δὲ καὶ αὐτός Il.6.363
;ὧραι ἐπειγόμεναι Pi.N.4.34
; .ζ; δρόμῳ ἐπείγεσθαι Id.6.112
;νυκτὸς ἅρμ' ἐπείγεται A.Ch. 660
; ;ὥσπερ τι δεινὸν ἀγγελῶν ἐ. Ar.Ach. 1070
; , cf. Th.8.82;ἐπείγεσθαι ἐπὶ.. Hdt.4.135
; ἐς πύλας, πρὸς τὴν γέφυραν, E.Ph. 1171, Th.6.101;ἠπείγετο οἴκαδε Pl.Tht. 142c
, etc.: in Hom. mostly in part., like an Adv. with Verbs, ἐπειγομένη ἀφικάνει in eager haste she comes, Il. 6.388;ψυχὴ.. ἔσσυτ' ἐπειγομένη 14.519
;τάμνον ἐπειγόμενοι 23.119
, etc.; so in [dialect] Att.,εἴσω ᾔει ἐπειγόμενος Pl.Prt. 310b
.b [voice] Pass., also, to be eager for a thing, esp. in part.: c. inf., πρὸς ἠέλιον κεφαλὴν τρέπε.. δῦναι ἐπειγόμενος eager for its setting, Od.13.30, cf. A. Pr.52: c. gen., ἐπειγόμενός περ ὁδοῖο longing for the journey, Od.1.309, etc.; ἐ. περ Ἄρηος eager for the fray, Il.19.142;ἐ. περὶ νίκης 23.437
, 496.2 to be pressing, urgent,ἐν ταῖς ἐπειγούσαις χρείαις Ph.Bel.56.47
; τὰ ἐπείγοντα pressing matters, Plu. Sert.3, Aristid.1.119 J., cf. BGU1141.4 (i B.C.), etc.;χρείαν τινὰ ἐπείγειν λέγων App.Mith.79
; τῆς ὥρας -ούσης since time was pressing, Plu.2.108f;τῶν ἀρχαιρεσίων ἐπειγόντων Id.Marc.24
.3 impers., οὐκ ἐπείγει διαριθμεῖν there's no pressing need to count, Longin.43.6: part. abs., the need being urgent,Aristid.
Or.36(48).10. -
6 ἐπείγω
ἐπείγω, ipf. ἔπειγον, pass. ἐπείγετο: I. act. and pass., press hard, oppress, impel, urge on; of weight, ὀλίγον δέ μιν ἄχθος ἐπείγει, Il. 12.452; old age, χαλεπὸν κατὰ γῆρας ἐπείγει, Il. 23.623; wind driving a ship before it, ἔπειγε γὰρ οὖρος ἀπήμων, Od. 12.167; hurrying on a trade, Od. 15.445; pass. ἐπείγετο γὰρ βελέεσσιν, ‘hard pressed,’ Il. 5.622 ; λέβης ἐπειγόμενος πυρὶ πολλῷ, i. e. made to boil in a hurry, Il. 21.362.—II. mid., press on, hasten; of winds driving fast, ἐπειγομένων ἀνέμων, Il. 5.501; μή τις ἐπειγέσθω οἶκόνδε νέεσθαι, Il. 2.354; esp. freq. the part., ‘hastily,’ Il. 5.902, Od. 11.339; and w. gen., ‘eager for,’ ‘desirous of,’ ὁδοῖο, Od. 1.309, etc.; with acc. and inf., Od. 13.30. The mid. is also sometimes trans. (subjectively), ‘hasten on for oneself,’ γάμον, Od. 2.97, τ 1, Od. 24.132.A Homeric dictionary (Greek-English) (Ελληνικά-Αγγλικά ομηρικό λεξικό) > ἐπείγω
См. также в других словарях:
επείγω — (AM ἐπείγω) 1. απρόσ. επείγει είναι επιτακτική ανάγκη, υπάρχει βία («η εγχείρηση επείγει») 2. μέσ. ἐπείγομαι α) βιάζομαι («ἐπείγετο δ ὅττι τάχιστα ἐκτελέσαι μέγα ἔργον», Ησίοδ.) β) είμαι υποχρεωμένος να βιαστώ («επείγεται να προλάβει το τρένο»)… … Dictionary of Greek